Edhe sot në atë fshat flitet për djaloshin e bukur dhe të heshtur. Thonë se mburrej me bukurinë e vet po aq sa edhe dashuronte vetminë. Ata që e mbanin mend, me plot dëshirë presin t’i pyesësh për të. “Ja e shihni atë shtëpi të vendosur në mes të asaj lulishteje?! I vëreni ato dritare që janë të mbuluara me ngjyra të ylberit? Aty jetonte dikur bukuroshi i fshatit tonë!” – do t’ju thonë nëse shohin se nuk e keni ndërmend të pyesni për të. Dhe thellësisht do të ofendohen nëse nuk e vizitoni shtëpinë e tij. Nëse nuk tregoni interesim për të shfrytëzuar gatishmërinë e tyre që t’ju rrëfejnë si jetohet në atë fshat. Gjithmonë rrëfimin e fillojnë me ndonjë ngjarje të sotme që me mjeshtri dhe pahetueshëm të shtegtojnë në kohërat derisa ende ishte gjallë djaloshi, i cili sipas rrëfimit të tyre, tërë jetën e kishte kaluar në vetmi. Me dashuri të veçantë stolisin ndodhitë për të edhe me gjëra që mund t’ju tingëllojnë të pabesueshme. Kështu që është e pamundur të mos zgjohet në ju kureshtja dhe të mos shtroni pyetje se cili ka qenë ai djalosh që ishte vulosur në kujtesën e pleqve të fshatit po aq sa edhe vet e kaluara e tyre. “Sa djalë sekret ishte…!” – do të psherëtijë plaku i parë, të cilin veçanërisht do ta gëzojë dëshira juaj të dini ku ndodhet shtëpia dhe varri i bukuroshit të dikurshëm, i cili vite të tëra kishte shqetësuar fshatin me qetësinë dhe buzëqeshjen e vet. Dhe posa të çoheni në gishta duke pritur që bashkëbiseduesi juaj t’ju tregojë me dorë drejt ndonjë pullazi të vendosur në mes të kopshteve të mbuluar me gjelbërim, plaku në të cilin keni rastisur do të fillojë të ankohet se druvarët presin pyllin pa mbajtur llogari për ripërtëritjen e tij. Me vonesë do ta kuptoni se rrëfimi ashtu i filluar i plakut nuk ka aspak për qëllim të zgjojë te ju keqardhje për dëmtimin e pyllit, por të shtroni edhe ndonjë pyetje për djaloshin. Sepse, posa të ktheni kokën kah pylli, plaku do t’ju kërkojë të shikoni lisin e lartë që duket në hyrje të tij, duke theksuar se aty pushonte djaloshi sa herë që dilte nga pylli para se të lëshohej nata. Me atë ju jeni kapur në rrjetën e rrëfimit të tij dhe është e pamundur të mos thoni zëshëm: “Ç’ka mund të presësh tjetër prej një druvari të lodhur nga puna e përditshme!” Ai është sinjal i padyshimtë se ndjellja e plakut është e suksesshme dhe se mund të fillojë rrëfimi i ngadalshëm dhe i përpiktë për djaloshin të cilin të moshuarit e rrallë ende e kujtojnë dhe e përshkruajnë si bukurosh të heshtur. Të vetmuar dhe të dhënë pas punëve të veta të cilat çdonjëri në fshat i komentonte sipas dëshirës. Thjesht, një nga ata të rinj që mund të haset edhe në mjedise të tjera dhe sjellja e të cilëve del jashtë kornizave të imponuara, si rregull i të jetuarit dhe bëhen temë e analizave të atyre për të cilët populli thotë se harxhojnë bukën e vet duke u lodhur për hallet e botës. I bukur, përsa u takonte pjesëve të zbuluara të trupit, por nga ana tjetër enigmë që ecte nëpër fshat thuajse vetëm sa për të ringjallur hutimin dhe sa për ta shtuar kureshtjen te fëmijët dhe te të rriturit. Jetonte në një shtëpi dydhomëshe dhe më kot bashkëfshatarët mundoheshin të zbulojnë ndonjë ngjashmëri në mes karakterit të tij me të prindërve të ndjerë, të cilët i kujtonin si shtëpiarë të zellshëm që respektonin vetveten, fqinjin dhe banorët e atij fshati, i cili as që posedonte ndonjë veçori që do t’ia shtonte namin apo do ta bënte ta përflisnin banorët e fshatrave të tjerë. “I mbushi vitet, por nuk i kujtohet të mjerit të martohet!” – thoshin me keqardhje plakat e fshatit gjersa e shikonin si shëtiste rrugëve. “Sa i bukur që është!” – ofshanin vashat dhembshëm ngaqë u vinte keq që ajo bukuri të mbetej e paharxhuar dhe të mos u takonte atyre. Kishte edhe të atillë që pa ndonjë qëllim të keq e ndalnin në mes të rrugës dhe e pyesnin se çfarë halli e mundon, pse nuk dilte në shesh të fshatit që ta shihnin dhe t’i takonte të tjerët. Ai vetëm buzëqeshte, murmuriste diçka të paqartë dhe nisej drejt pyllit apo nga shtëpia e vet ku futej brenda dhe i mbyllte dyert thuajse frikohej nga vizita e ndonjë mysafiri të paftuar.
Nuk ishte jeta e tij që e kalonte në vetmi e as heshtja, e cila i ishte bërë aleatja e vetme në përditshmëri, ajo që e bënte të veçantë, të flitej për të dhe të rrëfenin edhe në fshatrat e afërt. Nuk i çuditeshin njerëzit pse tërë natën mbante dritat e ndezura në dhomat e veta, sepse ajo u ndodhte edhe të tjerëve, por habiteshin pse sa herë që braktiste shtëpinë nisej drejt pyllit dhe zhdukej në thellësitë e tij. Shëtitjet e tij nxisnin rrëfime nga më të çuditshmet. Disa thoshin se në thellësinë e pyllit ekzistonte një shpellë ku djaloshi hynte që aty të gjurmojë pas një thesari me para dhe stoli të vlefshme. Të tjerët përbetoheshin se e kishin parë duke u ngjitur nëpër drunjtë e lartë dhe se imitonte zëra të llojllojshëm për t’i gënjyer shpendët t’i afroheshin. Shkon në pyll aq shpesh që fshehurazi të takohet me të dashurën e vet, shtonin gratë duke puthur bukën në shenjë të betimit dhe theksonin se me sytë e tyre e kishin parë sesi çonte dashuri në mes të pyllit me një bukuroshe emrin e së cilës nuk e zinin me gojë. Mos e teproni me ato trillime, qesheshin të rinjtë e fshatit kur dëgjonin të flitej për moshatarin e tyre të cilin as që e njihnin sa duhet sepse kurrë nuk u bashkohej, ai shkon në pyll që të bëj atë që bëjmë ne sa herë që na mbushen herdhet dhe nuk kemi ku t’i zbrazim. Meqenëse nuk bëhej fjalë për ndonjë sekret që kërkonte shumë mjeshtri për t’u zbërthyer, fshatarët vendosën që dy-tre veta ta ndiqnin dhe njëherë e përgjithmonë të bindeshin se cili ishte shkaku i shëtitjeve të shpeshta të djaloshit nëpër pyll. Edhe atë jo pse gjithaq u ishte e rëndësishme të dinin ku harxhonte ditën një nopran, por për shkak se gratë e tyre linin pa bërë punët e shtëpisë duke i treguar njëra-tjetrës se çka kishin dëgjuar më të re për djaloshin e çuditshëm. Edhe vashat lanë pas dore pajën e nusërisë dhe tërë ditën qëndronin nëpër dritare që ta shihnin atë kur kalonte rrugës me një strajcë në dorë. E ndiqnin me shikim derisa ngjitej kodrinës dhe zhdukej në pyll. Më kot nënat e tyre mundoheshin t’i bindnin të shikojnë gjilpërat dhe penjtë e mëndafshtë me të cilët qëndisnin mindilat e nusërisë; ato zgjasnin kokat drejt pyllit që të mos u shpëtonte pa parë djaloshi kur kthehej në mbrëmje me një buzëqeshje, e cila i joshte si asgjë tjetër. Flitej se disa çapkëne të fshatit ngandonjëherë i viheshin pas dhe ktheheshin nga pylli me faqe të kuqe dhe të djersitura duke mos qenë të afta t’u tregojnë asgjë të tjerëve se vallë e kishin parë djaloshin e bukur dhe ç’bënte mes lisave dhe drunajeve. Ata që i caktoi fshati, një ditë heshturazi iu vunë pas. E ndoqën fshehurazi hap pas hapi. U kthyen disa orë pasi që djaloshi doli nga pylli dhe u lëshua teposhtë që të mbyllet si rëndomë në shtëpinë e vet. Hë de, na thoni se çka bënte ai dreq i mallkuar atje në pyll, pyesnin të paduruar banorët që kishin dalë në shesh të fshatit dhe prisnin të dëgjojnë të vërtetën e pakontestueshme, e cila do t’i jepte fund këtij sekreti, i cili nuk u lejonte të bëjnë ndonjë bisedë tjetër pos të pyesin dhe shtjellojnë jetën e djaloshit. “Ai është i çmendur!” – tha njëri nga ata të cilët asaj dite e ndoqën hap pas hapi djaloshin. “Shëtit nëpër pyll në heshtje, mbledh zogj të ngordhur dhe pendë shpendësh”. “E pamë duke hyrë në një shpellë dhe që andej doli me grushtet përplot me pendë bufi dhe lakuriqësh “- tha tjetri dhe pranoi se kishin patur frikë të futeshin edhe ata në shpellë sepse posa kishte hyrë djaloshi ishte dëgjuar një zë i ngjashëm me dënesjen e foshnjës. “Ngjitej edhe nëpër drunj dhe diç kërkonte nëpër foletë e braktisura të shpendëve! Di të flasi me gjuhën e shpendëve sepse ata jo vetëm që nuk i frikohen, por ndalen mbi supet e tij, apo i fluturojnë mbi kokë duke kënduar” – shpjegonin ata dhe mundoheshin të dëshmojnë se ndershëm kishin kryer detyrën dhe nuk kishin lënë hapësirë për paqartësi. “E pamë edhe duke…!” – filloi të tregojë diçka njëri prej tyre, por pasi që e shikuan hidhërueshëm dy të tjerët, kafshoi gjuhën me dhëmbë dhe nuk tha deri në fund atë që deshi të tregojë. “Thuajini të gjitha, sepse u porositëm ta shtjelloni e jo edhe më shumë të ngatërroni sekretin!” – reaguan fshatarët. Nuk kishte rrugëdalje. Duhej medoemos t’ju tregohej çdo gjë, bile edhe ajo se te burimi pranë shpellës djaloshit i ishte afruar një vashë e bukur me të cilën ishin larë së bashku në ujërat e kthjellët si loti. “Lëre, lëre këtë se nuk ka të bëjë me gjërat që na interesojnë” – tha një nga fshatarët dhe ua lehtësoi punën të gjithë atyre që i shtrëngonte frika mos përmendej emri i vashës së tyre. Kjo kërkesë ia lehtësoi pozitën edhe atij që i ra në hise të rrëfente për ngjarjen që kishin parë pranë burimit, jo pse do të duhej ta zbulonte emrin e vashës, e cila përkëdhelte djaloshin e zhveshur cullak, por pse ishte e pahijshme të shtjellonte detaje të pista në praninë e grave dhe fëmijëve. Në të vërtetë, një “ah” e lehtë që i shpëtoi nga goja një të riu, dëshmonte se të gjithë e kishin të lehtë ta imagjinonin ç’kishte ndodhur te burimi dhe në çfarë pozite të mundimshme ishin gjetur ata që kishin ndjekur me shikim lojën e trupave cullak të dy të rinjve. “Uh…!” – psherëtinë gra dhe burra të bindur se djaloshi ishte një budalla i mjerë të cilin e kishin robëruar magji të errëta dhe e detyronin të bëjë punë të çuditshme. “Ajo nuk ka qenë vajzë e vërtetë, por fantazmë që i shoqëron ata trupi i të cilëve është shndërruar në shtëpi të xhindeve!” – tha hoxha. “Por, ne…” – deshi të shpjegojë edhe diçka ai që rrëfente pak më parë, por gishti i hoxhës i drejtuar kah atij, të gjithëve ua bëri me dije se nuk kishte çka të shpjegohej më shumë. U kthyen nëpër shtëpitë e tyre me një ndjenjë lehtësie, por tani edhe më kureshtarë të gjithë të shihnin me sytë e vet atë që rrëfenin ata dy-tre veta që kishin ndjekur djaloshin në pyll. Që nga ajo ditë plot fshatarë kinse rastësisht dilnin të shëtisnin kodrinës përpjetë. Futeshin në pyll dhe fshehurazi ndiqnin djaloshin hap pas hapi. Vashat e fshatit u hidhëroheshin nopranëve që nuk e linin të qetë djaloshin të ecte nëpër pyll. Nga dita në ditë zvogëlohej numri i atyre që lodheshin duke kërkuar sqarim pse djaloshi aq shpesh fshihej nga shikimi i të tjerëve në thellësitë e pyllit në vend që të pastronte arat që ia kishte mbuluar kullosa. Nuk i brente as kërshëria e mëparshme që të shihnin se me çka e mbushte strajcën që bartte mbi shpinë kur kthehej nga pylli. Sepse e kishin parë me sytë e vet duke e mbushur me pendë dhe e dinin se kur kthehej nga pylli duke kërcyer nga gëzimi dhe i buzëqeshur kishte patur ditë të begatshme; kishte gjetur pendë me ngjyra përrallore apo kishte rastisur në ndonjë fëllënzë që moti të ngordhur dhe të tharë që e kishte goditur ndonjë gjuetar, por nuk kishte mundur ta gjente as me ndihmën e zagarëve të stërvitur për zbulimin e viktimës së plagosur. Posa u kthye qetësia në fshat dhe gratë filluan të bëjnë biseda nga më të rëndomtat, dikujt iu kujtua të shtronte pyetjen pse i nevojiteshin ato pendë laramane. Pyetja e tillë zgjoi kërshërinë e mëparshme te banorët e fshatit. Kjo pyetje sinjalizoi trazira të brendshme te banorët dhe bëri të ditur se sekreti ende nuk ishte shpalosur deri në fund. Në çastin kur burrat thuajse u binden se gratë dhe vajzat e tyre do të harrojnë bukuroshin që asnjëherë nuk mundje ta shohësh në shesh të fshatit, por ose të mbyllur në shtëpi ose duke mbledhur pendë shpendësh nëpër pyll, filluan të shtjellohen rrëfime lidhur me atë se për çka i përdorte ai ato pendë shumëngjyrëshe. Edhe në fshatrat e afërta dëgjuan për djaloshin që mblidhte pendë dhe njësoj i xëgiste sekreti se për çka i hynin ato në punë. “Me siguri i përdor për të mbushur jastëkët dhe dyshekët që ta ketë gjumin sa më të rehatshëm!” – thoshin vashat faqekuqe dhe ëndërronin shtratin e tij të butë. Flitej se, vashat më të guximshme natën e vizitonin fshehurazi dhe braktisnin shtëpinë e tij para se të lindte dielli si të pagoja. Nuk kishte zot që mund t’i çonte të rrëfenin se çka kishin parë dhe përjetuar. Pas vizitës së parë i mundonte dëshira e zjarrtë që sërish të ndiejnë ngrohtë¬sinë e shtratit të tij. Asgjë nuk tregonin, as prindërve dhe shtireshin se fare nuk e dinë që vajzat e tyre natën vizitonin fshehurazi djaloshin. Ata i shqetësonte sëmu¬ndja, e cila i kapte me radhë gocat të cilat një herë vizitonin djaloshin e bukur; në vend që të bënin pajën e nusërisë, fshehurazi nga prindërit, shëtisnin megjeve dhe kërkonin fole shpendësh për të gjetur ndonjë pendë me ngjyra nga më të bukurat që t’ia çonin djaloshit, i cili nuk u hiqej mendsh. “Na i morri në qafë ky pis i çmendur vashat, dhe na e lodhi shpirtin me sjelljen e vet të çuditshme, e cila as të pengon dhe as të zë rrugën, por ama nuk të lë të qetë dhe pa e lodhur kokën me të!” – thoshin fshatarët duke shikuar dritën e zbehtë në dritaren e dhomës së djaloshit edhe në orët e pasmes¬natës kur rastësisht dilnin në çardak të çlodhen nga ndonjë ëndërr e trishtueshme apo që të shohin yjet. “Atë duhet ta largojmë nga fshati!” – propozonin të rinjtë duke vështruar me çfarë qetësie djaloshi nisej drejt pyllit dhe kthehej në shtëpi para se të lëshohej nata me strajcën plot pendë dhe shpendë të ngordhur. “Ai është magjistar, i cili pendët i përdor për të bërë ilaçe me të cilët shëron zjarrin rinor të vashave të fshatit!” – thoshin plakat që rrinin ulur pranë kroit duke mos lënë pa përmendur se diçka të tillë nuk mbanin mend as ato, as pleqtë e mëparshëm që tani i kishte shkrirë dheu. “Thonë se pasi ua shkul pendët shpendëve të ngordhur, i var në mur ku qelben dhe krimben!” – shtonte ndonjë plakë që kishte imagjinatë më të zhvilluar. Shkurt, askush nuk kishte mundësi t’i ndalte fjalët e botës që njëherë kishin marrë dhenë: çdokund flitej për të dhe thuajse as që mund të fillonte apo përfundonte ndonjë bisedë po nuk përmendej djaloshi, i cili as që e dinte se ishte bërë preokupim kryesor i të gjithëve në fshat. Djaloshi atë nuk e dinte as asaj dite kur mbylli me dry dyert e shtëpisë dhe me valixhet në duar u nis rrugës së fshatit. Sa u habitën fshatarët për shkak të valixheve që bartte në duar po aq i befasoi kur panë se ai nuk u nis si rëndom drejt pyllit, por teposhtë kodrinës. Shkonte në një drejtim të panjohur. Fshatarët e vështronin nga pak edhe të gëzuar, sepse ja, ndodhi që edhe ai i mallkuar një herë ta ndërrojë drejtimin. Aq më shumë u gëzuan kur panë se në mbrëmje nuk u kthye dhe se dritaret e dhomave në shtëpinë e tij nuk i ndriçoi drita. Kaluan ditë, muaj dhe vite, por djaloshi as erdhi në fshat e as u dëgjua diçka për të. Largimi i tij nga fshati i shqetësoi vashat që e kishin vizituar. Ato të mjerat çdo ditë qëndronin në dritare duke shpresuar se do ta shihnin si ngjitet kodrinës drejt fshatit. Shpresonin se ai do të kthehet, se nuk do t’i harronte netët që kishte kaluar me to. Derisa vashat i lodhte pagjumësia dhe ëndrrat për bukuroshin me të cilin kishin kaluar plot net të këndshme, fshatarët e tjerë shpeshherë i afroheshin shtëpisë së tij duke i lodhur kërshëria të shohin çka fshihej në ato dhoma me dyer të kyçura. Disa thonin se djaloshi kishte braktisur shtëpinë meqenëse dhomat i kishte mbushur përplot me pendë dhe nuk kishte më as ku të flinte e lëre më të lëvizte. Kur dëgjonin pohimet e këtilla, vashat që kishin parë brendinë e shtëpisë së djalit, por nuk guxonin të tregonin, thoshin në vete: “Sa budallenj që jeni! Ato dhoma janë të mbushura plot me piktura dhe bukuri përrallore! Jo vetëm që i ka mbushur jastëkët dhe dyshekun, por edhe muret i ka mbuluar me pendë të larmishme!” Një ditë, fshatarët vendosën t’i çelin me dhunë dyert e dhomave të djaloshit. Kur hynë brenda mbetën si të shtangur; muret ishin të mbuluar me pendë dhe me plot piktura nga më të bukurat. Edhe perdet ishin të bëra nga pendët shumëngjyrëshe me kujdes të radhitura dhe përbënin një mozaik përrallor. Dhomat ishin të pastra dhe të rregulluara si më mirë. Askund nuk vërehej ndonjë pendë e hedhur e jo më diçka tjetër. Në një raft qëndronin të radhitura disa shishe të mbushura me pluhur me ngjyra të ndryshme. Atëherë ata kuptuan se djaloshi i bluante pendët e shpendëve duke bërë nga pluhuri i tyre ngjyra që i përdorte për të pikturuar. Disa enë, të cilat gjithashtu qëndronin me kujdes të radhitura në raftet e dhomave ishin të mbushura me lëng të kuqërremtë. Ajo ishte rrëshirë e shkrirë të cilën e përdorte për ta përzier me pluhurin e bërë nga pendët e bluajtura. Kështu bënte ngjyra të veçanta me të cilat pikturonte. “Sa piktura të bukura!” – mahniteshin fshatarët duke zgurdulluar sytë në peisazhet dhe hapësirat përrallore që kishte pikturuar djaloshi. Mbyllën dyert e dhomave dhe u kthyen nëpër shtëpitë e veta. Asnjeri prej tyre nuk mori vesh se, për djaloshin që ata e llogarisnin të krisur, kishin shkruajtur të gjitha gazetat e botës duke e lavdëruar se përpos pikturave të mrekullueshme kishte befasuar botën edhe me ngjyrat e veçanta përbërjen e të cilave nuk mund ta zbulonin as njohësit më të mirë të kemikaleve. Aq ua bënte fshatarëve se çka shkruanin gazetat dhe çka mendonte bota për bashkëfshatarin e tyre; ata dëshironin që ai të kthehej, të ishte pranë tyre, ta shihnin si shkon drejt pyllit që të mblidhte pendë zogjsh dhe si kthehet i buzëqeshur në shtëpi. Donin që dritaret e dhomave të djaloshit të ndriçonin si dikur tërë natën. Sepse tani e dinin ç’bënte natën dhe se pa asnjë arsye i kishin rënë në qafë. Betoheshin në vetvete se fare nuk do t’i hidhërohen pse nuk shoqërohej me ta e as do t’ia zinin për të madhe pse natën e vizitonin vashat më të bukura të fshatit. I kaploi një shqetësim i llahtarshëm shumë më i fuqishëm se ai që i mundonte kur mundoheshin të zbërthejnë sekretin lidhur me sjelljen e tij. Ky shqetësim i bëri që të pyesnin njëri-tjetrin: “Mos ke dëgjuar diçka për djaloshin e fshatit tonë! Vallë kur do të kthehet!” Shikonin rrugës nga kishte ikur duke shpresuar se ai do të vijë, i heshtur dhe i buzëqeshur mu si atë ditë kur braktisi fshatin. Erdhi, erdhi bërtitën një pasdite në fshat të gjithë që kishin zë dhe gojë duke kumtuar lajmin e gëzueshëm dhe të gjatëpritur. Askush nuk shtroi kundërpyetjen se kush ishte ai që arrinte dhe që çoi në këmbë të madh dhe të vogël, bile edhe ata të cilët me një këmbë qëndronin buzë varrit. Të gjithë dolën në rrugë që të zinin vend sa më të përshtatshëm dhe të shihnin nga afër djaloshin që i afrohej fshatit. U mbush rruga kryesore e fshatit deri te kthesa në hyrje të tij. Shtyheshin fshataret në mes tyre, por për çudi fare nuk i hidhëroheshin njëri-tjetrit kur ndodhte padashurazi që ndonjëri t’ia shkelte këmbën tjetrit apo kur ndonjë plakë e pakujdesshme atij përpara vetes ia ngulte bastunin thellë në shpinë. Dritaret e shtëpive që qëndronin skaj rrugës u mbushën me kokat e grave dhe fëmijëve nga kishin pamje edhe më të bukur se ata që qëndronin në rrugë. Gratë, ato llafazane që sikur t’ua mbyllje gojën do të flisnin me veshë, tani heshtnin si troftat në lumë dhe shikonin pingërr drejt kthesës në fund të fshatit nga duhej të arrinte ai të cilin tërë fshati e priste me padurim. “Kini kujdes dhe mos i shtroni pyetje të panevojshme!” – u tha hoxha fshatarëve. Fjalët e tij i gëlltiti ajo mizëri njerëzish që kishte braktisur shtëpitë dhe tani kishte vetëm një qëllim; të jetë sa më afër atij që do të kalonte rrugëve të fshatit. “Oh!” – klithi një plakë nga dhembja që ia shkaktoi pickama e papritur e duarve të një mustaqoku që i qëndronte mbrapa. “Të re të dashuroja, por të plakur do të të përdhunojë!” – dëgjoi ajo fjalët e tij, por nuk pati kohë t’i thotë se edhe ajo në rininë e vet shumë e kishte dashur, se për net të tëra gjumi nuk e kishte zënë duke menduar për të, sepse në atë çast fshatarët filluan të brohorisin duke shikuar drejt kthesës në fund të fshatit ku u paraqit djaloshi. Paraqitja e tij ua shtoi të skuqurit nëpër fytyra vashave që ishin ngjitur dhe fërkonin vithet e tyre në prehrin e ndonjë të riu. Të gjithë shikonin djaloshin, i cili ecte përpjetë kodrinës drejt fshatit. Hapëronte lehtë dhe ngadalë duke u luhatur. Kaloi pranë fshatarëve që hiqeshin anës që t’i lëshojnë udhë, por fare nuk dëgjoi përshëndetjet e tyre. Dukej i lodhur. Buzëqeshjen thuajse e kishte humbur diku rrugës duke u ngjitur kodrinës. Çeli dyert e dhomave, hyri në atë ku ishte krevati dhe u shtri. Shikonte pikturat e shumta që stolisnin muret, të cilat me aq ëndje i kishte pikturuar. E kapluan djersë. Por djersë gjaku, të cilat ia skuqnin duart sa herë që fshinte ballin. Tërë trupin ia mbulonin pika të kuqe. U skuq edhe çarçafi i bardhë i krevatit. Kur në dhomë hynë disa vasha të reja t’i dëshironin mirëseardhje, mezi çoi kokën t’i përshën¬deste. “Të paskan helmuar!” – klithën ato, të cilat me padurim prisnin kthimin e bukuroshit që dikur, në netët me plot yje u lejonte ta shikojnë ndërsa përziente pluhurin e bluar nga pendët e zogjve me rrëshirë dhe bënte ngjyra sekrete që nuk i njihte asnjë piktor tjetër. Kur shtrihej të pushonte mbi dyshekun e butë të mbushur me pendë, i merrte pranë vetes. Atyre u bëhej se dëgjonin këngë bilbilash derisa ai i ledhatonte. “Ta paskan helmuar gjakun!” – belbëzonin ato duke ia fshirë djersët nga të cilat u skuqeshin duart dhe mindilat e mëndafshtë. Ai asgjë nuk fliste. Zdërvidhej në krevat duke mos u ankuar fare nga ndonjë dhembje apo shqetësim. Më në fund trupi i tij u qetësua. Mbylli ngadalë sytë dhe në dhomë jehoi kuja e vashave të trishtuara nga vdekja e beftë e bukuroshit të cilin aq shumë e dashuronin. Vaji i tyre grumbulloi tërë fshatin te shtëpia e djaloshit. Të gjithë qanin. Të nesërmen e varrosën të riun. As hoxha i fshatit nuk dinte të shpjegonte pse asaj dite, ndërsa fshatarët hidhnin të lagshtë mbi trupin e tij, qiellin mbi varrezat e mbuluan shpendët dhe bënë një hije, e cila sa i trishtoi po aq i freskonte. Fluturonin duke u përplasur njëra me tjetrën por as krakëllinin, as këndonin. Duke u ndeshur në mes tyre u shkuleshin pendë, të cilat binin mbi kokat e fshatarëve. Vendi ku varrosën djaloshin u mbulua me pendë laramane të shpendëve të llojllojshëm që fluturonin mbi kokat e fshatarëve. Kur përfunduan varrimin dhe u nisën të hutuar drejt shtëpive të veta, edhe shpendët u shpërndanë. Pas vdekjes ai edhe më shumë u bë pjesë e bisedave të përditshme. Banorët e fshatit kërkonin shpjegim për vdekjen sekrete dhe të papritur të tij. Si edhe për sjelljen e çuditshme të shpendëve. Sqarime të llojllojshme bluanin kokat e të gjithëve pos foshnjave që as mund të mendonin dhe as e dinin çka i mundonte të rriturit. Jo, nuk e kanë helmuar të tjerët, por helmin vet e ka futur në trup nga pakujdesia, kundërshtonin ata që jepnin shpjegim të kundërt nga ai se djaloshin, disa ditë para se të kthehej e kishte helmuar një vajzë ziliqare, e cila nuk ishte mundur të bindej se ai do të kthehej në vendlindje që të vazhdojë dashurinë me vashat që e prisnin. Dhe shpjegonin se djaloshi nga pakujdesia kishte lëpirë duart në çastin kur kishte përdorur ngjyrë të bërë nga pendët e një fëllënzë, e cila kishte ngordhur nga kafshimi i gjarprit. Edhe sot e kësaj dite në fshatin e djaloshit nuk bëhet asnjë bisedë tjetër përpos për sekretin e vdekjes së tij. Vashat që dikur fshehurazi e vizitonin natën tani janë plaka të rralla që të gërmuqura ecin rrugëve të fshatit. Pëshpëritin emrin e tij dhe rregullisht ia vizitojnë varrin. Ia stolisin me lule dhe mindila të mëndafsht&eu
Back