Një fëmijë ka këndvështrimin e tij për botën. Të gjithë e dimë se nga ai këndshikim bota është ndryshe …
Ju kujtohet si e konceptonit botën kur ishit fëmijë?
KIM MEHMETI: Fëmijëria është pranvera e shpirtit, ajo është periudha kur shkaku i enigmës së barabartë me të cilin e përjetojmë botën reale që na rrethon dhe atë që ëndërrojmë, ëndrrat dhe realiteti shkrihen e bëhen një tërësi, tërësi që ndërthur pëlhurën në të cilën qëndiset shijimi i pastër i jetës. Vetëm gjatë kësaj periudhe njeriu me çdo gjë i takon vetëm vetvetes dhe dashuron e urren pa mashtrime. Njeriu vetëm si i mitur e sheh botën dhe e përjeton atë të atillë siç është. Më vonë, çdo gjë nga pakë është manipulim, përshtatje, çdo gjë është nga pakë orvatje të jesh i pranuar nga të tjerët, të jesh i tillë siç duan të të shohin ata që të duan, e jo ai që je. Duke qenë fëmijëria forma më burimore e përjetimit të jetës, duke qenë fëmijëria përjetimi më njerëzorë i kësaj bote, ajo mbetet edhe pjesa më e freskët, më e vlefshme e jetës sonë, e të cilën gjithmonë e kujtojmë me mall dhe duam t’i rikthehemi, gjë që është e pamundur. Mbase të gjitha periudhat tjera të jetës janë orvatje të arrish të pamundshmen: çdo gjë ta përjetosh edhe njëherë ashtu të pastër si në fëmijëri. Pra, duke qenë fëmijëria shijim më i pastër i jetës, ajo përgjithmonë mbetet nektari që duam ta shijomë sërish. Kur isha fëmijë, shumëçka më dukej më e madhe, më domethënëse dhe mbase edhe më enigmatike. Qysh si fëmijë, doja të dijë çka ka përtej hapësirës ku jetoja, përtej maleve që shihja përballë dhe kënaqesha duke imagjinuar botën atje përtej. Dhe gjithmonë dëshiroja të ikë nga shtëpia, të nisem rrugëve të largëta edhe atë jo vetëm sa të shoh çka ka përtej maleve, por të ndjejë sa më duan ata që kisha për rreth. Mbase që atëherë u vulosë në mua dëshira për të bredhur nëpër botë, gjë që edhe e realizova në vitet e rinisë.
Ku jeni rritur? Si ishte atëkohë qyteti, apo fshati juaj?
KIM MEHMETI: Fëmijërinë e hershme e kam kaluar në një fshat të vendosur në malin Vodno, që ndodhet nga ana jugore e Shkupit. Nga andej e shihja qytetin ku shkonim shpesh me babin tim. Duke e shikuar Shkupin nga lartë, ndjehesha si dikush që qëndron mbi qytetin, e të cilit duhej t’ia kishin zili ata që jetonin atje poshtë, në atë “gropë”. Asokohe qyteti nuk ishte kaq i “afërt” sa tani dhe ekzistonte largësi e dukshme mes “zorraxhinjve” – siç i quanim ne qytetarët, shkaku se ata i hanin edhe zorrët e kafshëve të therura, dhe neve “katundarëve” – siç na emërtonin shkupjanët. Dhe nëse ne “katundarët” kishim nevojë të shkelnim terrenin e “zorraxhinjve” për të blerë atë që ofronte vetëm Shkupi, ata vinin te ne ditëve të verës, kur ndjenin nevojë të freskoheshin pranë lumit tonë, Treskës. Dhe ne ua shihnim sherrin “zorraxhinjve” edhe kur shkonim në Shkup, edhe kur ata vinin nëpër plazhet e lumit tonë. Në qytet, ata o na rrihnin, o na i vidhnin parat, e kur vinin të freskoheshin te lumi ynë, s’kishte Zot që mund t’i mbronte kopshtet tona nga uria e tyre për të ngrënë çdo gjë që mund të hahej e nuk ishte helmuese. Kështu që, në atë kohë, ne “katundarët” jetonim me mburrjen se është fat të mos jesh “zorraxhinj” që vuan të hajë edhe kumbulla aguridhe, e ata jetonin me mburrjen se nuk ka disfatë më të madhe se sa të lindësh e të jetosh si “katundar”. Tani çdo gjë është ndryshe: fshatrat përreth Shkupit janë bërë paralagje të kryeqendrës së Maqedonisë dhe vështirë mund ta dallosh cili është “zorraxhinj” e cili “katundar”. E dallueshmja ka të bëjë me diçka tjerët: “zorraxhinj” e “katundarë”, e shohin qartë se Shkupi i fëmijërisë dhe i rinisë së tyre, ishte më shumë Shkup se sa “Skopje”. Dhe askush nuk e priste se Shkupi do deshqiptarizohej në kohën e demokracisë, posaçërisht gjatë tre viteve të fundit, kur bashkësundues shqiptarë të Maqedonisë ishin “çlirimtarët” tanë të vitit 2001. Dhe sot kur Shkupit i erdhi Skënderbeu, me të cilin aq mburren pushtetarët e sotëm shqiptarë, ky qytet mbeti pa shpirtin e shqiptarisë. Me çka Shkupi i sotëm mbeti në duart e disa “katundarëve” politik, të cilët assesi ta kuptojnë se shqiptaria e Shkupit rrudhet nga dita në ditë, se shqiptarët e këtushëm janë getoizuar. Gjë që nuk kishte ndodhur as në komunizëm. Pra, Shkupi i sotëm është një qytet ku ndërtohet e kaluara maqedonase e shkatërrohet e ardhmja shqiptare. Dhe kjo bëhet ngaqë ne shqiptarët e Shkupit e të rrethinës, vonë e kuptuam se politikanët tanë që vinin nga “katundet” e tyre me qindra kilometra largët Shkupit, as që e njihnin të kaluarën e të somune e këtij qyteti, se ata sillnin me vete një mospërfillje ndaj kësaj qendre të rëndësishme të shqiptarisë, e cila për ata nuk ka edhe ndonjë domethënie tjetër përpos vendit ku mbledhin “haraçin” e shqiptarisë, e që pastaj të “shqiptarojnë” nëpër çajtoret e fshatrave të tyre, ku njerëzit i çmojnë nëpërmjet kollareve të blera nëpër butikët e Shkupit.
Sa ndikoi ai imazh, ato përjetime, ajo lëndë ndjesore në atë që ju do të bënit më vonë letërsinë..?
KIM MEHMETI: Njeriu është tërësi gjurmësh e përvojash që ka lënë në të e kaluara, ai është tërësi ndjesish e shijimesh të ndryshme me të cilat e ka gostitur jeta. Nuk ka dyshim se e tërë ajo përbërje nga e kaluar, e mbetur në mua, ka ndikuar që të jem ky që jam sot. Mbase mbeta përgjithmonë njeri që e donë fshatin, andaj edhe sa i përket brumit krijues, ai kurrë nuk është ngjeshur në ndonjë hapësirë urbane. Unë edhe sot ambient të përshtatshëm për të jetuar e ndjej atë që është më i natyrshëm, atë ku i ke të gjitha, lumin, malin, fushën, ku ke ndjenjën se je pjesë e natyrës, ku nuk je i përkufizuar të ecësh nëpër trotuaret që t’i ka përcaktuar dikush, por ku, kur të duash, mund të marrësh udhën e të shkosh përtej hapësirës që sheh rreth vetes. Mbase shkaku i kësaj, edhe letërsia ime është një botë që tenton t’i shlyej kufijtë kohorë dhe hapësinor, një botë që mbështetet në bindjen e pjekur në mua qysh në rini: jeta nuk ka kohë të tanishme, por vetëm të kaluarën që e kemi përjetuar dhe të ardhmen që dëshirojmë ta jetojmë. Apo, veprat e mia janë edhe brumë i ngjeshur nga bindja se nuk jemi ne ata që ëndërrojmë, por pjesë e ëndrrës së dikujt që e harmonizon tërësinë e çdo gjëje që ekziston në këtë botë.
A ka lënë gjurmë atmosfera e vendit ku u rritët në brumosjen e personalitetit tuaj?
KIM MEHMETI: Pa dyshim se po. Sikur të isha rritur, për shembull, në ndonjë fshat të Shqipërisë apo Kosovës, me siguri shumë më vonë do e kuptoja se në këtë botë nuk flasin të gjithë shqip. E këtë unë e dija që nga dita kur fillova të belbëzojë fjalën “nënë”, ngaqë kur më çonin prindërit tek mjeku, babai me mjekun fliste në një gjuhë që unë e nëna ime nuk e kuptonim, gjë që më çonte të dyshoja mos vallë babi e mjeku e fshihnin nga ne se isha i sëmurë për vdekje. Posaçërisht kur ndërhynte nëna ime e përlotur, e cila kurrë nuk e mësoi gjuhën maqedonase, por qartë i thoshte babait se nuk do lejonte të mbetem në spital, ngaqë nuk do di të tregoj se jam i etur dhe do mund të vdisja për një pikë ujë. Pastaj, babai im u punësua në një spital për fëmijë, e ku unë shpesh shkoja ta vizitojë dhe dëgjoja fëmijët shqiptarë që qanin e kërkonin diçka, por askush nuk e kuptonte çka donin, ngaqë i gjithë personeli fliste vetëm maqedonisht. Shpeshherë, së bashku me ta, qaja edhe unë, kështu që babi e la atë punë dhe e dëgjoja t’i shoshte nënës sime: më mirë të të vdes fëmija në shtëpi se atje në spital ku nuk e kupton askush. Mbase që asokohe m’u krijua një mosdurim ndaj mjekësisë, atë profesion e ndjeja si diçka që nuk e njeh gjuhën në të cilën flisnim ne dhe e mbaja si diçka që nuk ishte për t’i shëruar edhe fëmijët shqiptarë. Gjë që më vonë nxiti konfliktin mes meje dhe babait: ai donte të studioja mjekësinë e unë i thoja se më parë do bëhesha bari i fshatit, se sa mjek. Këto janë përjetime që kurrë nuk do i harroj, që më përcillnin edhe më vonë, kur i mësova thuajse të gjitha gjuhët e sllavëve të jugut. Siç nuk do e harroj shtrëngimin e dorës së babait ditën kur më çoi në shkollë të mesme, duke më udhëzuar ta mësoja mirë gjuhën maqedonase, ngaqë ajo do m’i hapte dyert e të ardhmes. Unë isha ende i vogël, nuk mund ta dija se si mund një gjuhë e huaj të t’i hapë dyer drejtë të ardhmes, pse për këtë nuk mjaftonte gjuha e qumështit të nënës. Por, ashtu si rritesha, zvogëloheshin edhe moskuptimet e thënieve të babait tim. Andaj, kur vazhdova t’i mësoja edhe gjuhët tjera sllave, e dija se këtë e bëja që të hapja edhe ndonjë derë që të hyja më bindshëm në botën time krijuese. Por, në ndërkohë, duke e ndje gjithmonë se mbaja mbyllur portën e madhe e të lartë të gjuhës amtare. Gjë që pastaj përfundoi me atë që të shkruaja edhe në disa gjuhë sllave, por duke e ndje në vetvete se nuk guxoja të lë anësh gjuhën e lotëve të nënës sime dhe kur të gjithë mendonin se edhe me mua do ndodhte ajo që ishte fat i shumë “jeniçerëve” kulturor të asaj kohe, un solla vendimin me të cilin sot mburrem: nëse nuk ia dal të shkruaj e botojë edhe në gjuhën e qumështit të nënës, s’kam pse bëhem shkrimtar. Dhe kjo nuk kishte të bëjë me ndonjë patriotizëm të hershëm timin, as shkaku i ndjenjës përbuzëse ndaj gjuhëve tjera, por thjeshtë pse ndjeja nevojë të shpaguaja lotëderdhjet e nënës, e cila shpesh e akuzonte babin tim se ai ishte shkaktar që unë isha katandisur rrugës të bëhesha “shkja”. E unë doja të thaheshin lotët në sytë e saj dhe ta shpëtoj babin nga ajo akuzë e rëndë e nënës.
Po doktrina, ç’peshë ka? Një fëmijë i brumosur në realizmit socialist që më vonë bëhet shkrimtar…
KIM MEHMETI: Nuk ma thonë të tjerët, por e them unë për vetveten: jam fëmijë i socializmit. Është e pamundur që ato rrethana, ai sistem vlerash dhe standardesh, të mos ketë lënë gjurmë në mua. Por, mbase rastësisht shpëtova që të mos helmohem gjithaq nga ajo ideologji. Them rastësisht, ngaqë qysh si i ri, filluan bredhjet e mia nëpër botë, nëpër fakultete e profesione. Thjeshtë, qysh në socializëm, jetoja me disa standarde kapitaliste, duke qenë i detyruar vetë të shpikja vende pune. Kam punuar si gjeometër, si shitës librash, si drejtor kooperative bujqësore, të cilën e themeluam me disa miq. Gjatë rinisë sime unë dhe krijuesi në mua jetonin si dy veta që ishin takuar dikur, por tani nuk kishin as miqësi mes veti. Kurrë nuk e kam kuptuar pse ndodhi një gjë e tillë. Mbase shkaku se aq shumë shëtisja e lexoja, sa ngjaja në njeriun që kërkon librin që nuk është shkruar. Dhe pasi e jetova rininë, pasi kisha lexuar disa “maune” me libra, u rikthye në mua shkrimtari. Mbase tani ai ndjehej mirë në mua, ngaqë shumë nga ëndrrat e mia ishin realizuar, përfshi edhe atë më madhoren: të kem familjen, shtëpinë time dhe qartësinë e rrugës nga duhet shkuar tutje. U nisa asaj rruge pa barrën e sistemit që ishte shenjë e fëmijërisë dhe rinisë sime të hershme, e të cilin ideologji mbase edhe kurrë nuk e njoha në thelbin e saj edhe pse qysh si të ri, si nxënës të shkëlqyeshëm të shollës së mesme, posa i mbusha 18 vite, më propozuan e më pranuan anëtarë të Partisë Komuniste. Por ndodhi rastësia që unë e dija adresën e partisë, por partia nuk e dinte se ku ndodhesha unë. Kështu që, nuk m’u dha mundësia të kontribuoj për të, jo pse e dija se është ideologji e poshtër dhe jonjerëzore, por pse isha i zënë me atë që e thash më lartë: me bredhjet e mia rinore që morën fund thuajse në të njëjtën kohë kur edhe partia të cilës i takoja.
A ka ndikuar dikush, si një udhëheqës në rrugën tuaj drejt letërsisë?
KIM MEHMETI: Jam rritur në shtëpi pa bibliotekë. Në vitet e para të tetëvjeçares, e urreja shkollën. Dhe jo që trilloja, por kur vinte koha të shkojë në shollë, mua më kaplonte një kokëdhembje. Vonë, shumë vonë, u “thye” diçka në mua. Dhe kjo ndodhi në klasën e pestë, kur arsimtari i gjuhës shqipe, Safet Fejzullahu mbase e ndjeu se mua më mungonte kodra e lartë që ushqente imagjinatën time ( në ndërkohë ne ishim shpërngulur poshtë në fushë, pranë lumit Treska, më pranë Shkupit), andaj ai gjeti burim të ri që do e mbante gjallë imagjinatën time të bujshme dhe më “dhunonte” që sa më shumë të lexoja. Mbase do mbetet përgjithmonë e pashpjegueshme pse më detyroi t’i lexoja të gjitha librat e bibliotekës shkollore. Dhe kur i kisha lexuar të gjitha titujt e bibliotekës, ai më sillte libra nga biblioteka e tij. Kështu që u bë themeluesi i bibliotekës sime dhe stërvitësi i nervit tim lexues e krijues. Edhe sot e kësaj dite, në një nga raftet e bibliotekës sime, qëndrojnë edhe librat që ai m’i ka dhuruar. Pas kësaj fillova edhe të shkruaj dhe në atë kohë botova disa vjersha në gazetën “Flaka e Vëllazërimit”. Andaj, ky njeri është ai që zbuloi nervin tim krijues dhe ia doli që atë ta mirëmbajë. Më vonë, çdo gjë shkoi ashtu siç e thash më lartë: sa më shumë të tjerët besonin se jam i talentuar për shkrim, aq më shumë unë ndahesha nga shkrimtari në mua. Që me të të ritakoheshim shumë vonë, atëherë kur askush pos meje nuk e dinte se unë nuk e kisha dëbuar krijuesin nga vetvetja, por e kisha lutur të presë kohën e tij, e kisha çuar ta lë të qetë lexuesin. Dhe shkrimet më serioze i kam botuar në moshën 30 vjeçare, edhe atë në disa revista letrare kroate. Asokohe kisha miqësi me një krijues kroat, me Aldo Klimanin të cilin e tmerronte mospërfillja që tregoja ndaj krijimtarisë. Ai shpesh më thoshte diçka që mund ta thotë vetëm miku i vërtet: Je shkrimtar i lindur që bënë çmos ta ngulfat shkrimtarin në vetvete! Madje, që të më nxit tutje, pa më pyetur, botoi një tregim timen në një revistë kroate. Dhe kështu filloi jeta ime krijuese edhe atë falë këtyre dy njerëzve, të cilët në periudha të ndryshme të jetës sime, e nxisnin shkrimtarin në mua të ulet në fronin që i takon.
A kishit ëndrra të mëdha? Si ishin këto ëndrra? Guximtare, të rrezikshme, apo të fshehta e të heshtura…?
KIM MEHMET: Qysh i ri e kuptova se ëndrrat janë të shumta, e jeta është e shkurt që t’i realizosh gjitha ato. Andaj e mësova mjeshtërinë që të dish t’i herrësh ëndrrat, t’i ndash të mundshmet nga ato që përgjithmonë do mbeten vetëm ëndrra. Qysh i ri e mësoja vetveten të ëndërrojë të mundshmen, ngaqë nuk doja të jem ëndërrues i dëshpëruar. Kurrë nuk kam pasur ëndrra të mëdha. Modeste ishin edhe ëndrrat krijuese. Dhe nuk mund të ishin ndryshe, ngaqë krijuesit gjithmonë i paramendoja si njerëz shumë të mirë dhe të veçantë. Vetvetja nuk më dukej i tillë. Mbase kjo më ndihmoi që ndaj krijuesit në vetvete të mos jem shumë kërkues. Nga krijuesi në vetvete nuk kërkoja t’i arrijë të tjerët, e as atë e krahasoja me cilindo që e lexoja me ëndje. Ku ta dish, ndoshta kjo më ndihmoi të shkruaja ashtu siç di, pa ngarkesat se si ajo do u dukej të tjerëve. E në ndërkohë, të tjerët filluan të thonë se shkruaja mirë. Të tjerët filluan edhe t’i kërkojnë punimet e mia, të dëshirojnë të më njohin cili jam, e unë vazhdoja t’u gëzohem ëndrrave që bëheshin pjesë e jetës sime. Por, edhe më tej i largoja nga vetvetja ëndrrat e mëdha, kështu që nuk jam nga ata që i kanë tradhtuar ndonjë ëndërr të veten, e as ndjehem ëndërrues i kotësive. Sa do që tingëllon e pahijshme për një krijues, unë në çdo gjë kam arritur përtej asaj që kam ëndërruar.
Raporti me familjen… lidhja më e ngushtë… Ç’vend ka zënë ajo në veprën tuaj?
KIM MEHMETI: Ishim shtatë fëmijë të dy prindërve shumë të kujdesshëm. Edhe sot mua më mungon shkëlqimi i syve të kaltër të nënës, si edhe zëri i babit i cili sa herë dilte nga shtëpi, kishte vetëm një kërkesë që ia drejtonte nënës: M’i ruaj fëmijët! Dhe kur kthehej kishte vetëm një pyetje: Si janë fëmijët! Sa i përket kësaj, kam mbet i njëjtë si babai: e braktisi shtëpinë me lutjen ndaj gruas sime të m’i ruaj fëmijët dhe kthehem me padurimin të dijë si i kam fëmijët e mi. E kam dashur pafundësisht nënën, kam një admirim të tejskajshëm ndaj grave fshatare të kësaj ane, të cilat ishin boshti i familjes dhe aq më shumë, edhe rojtare të nderit familjar. Si të tilla edhe i kam trajtuar në veprat e mia. Jeta e tyre kishte vetëm një kuptim dhe një përmbajtje: mirësia e fëmijëve dhe ruajtja e nderit të shtëpisë. Dhe është mjeshtri që shkon përtej artit ta harxhosh tërë jetën vetëm me këto dy përmbajtje. Andaj nëna ime dhe gjitha ato gra që na rritën neve të sotmit, janë Perëndesha që nuk na dhanë vetëm jetën, por që flijuan vetveten që ne të jetonim, ato jetonin duke ëndërruar ardhmërinë e pjellës së tyre. Ky lloj grash, që është në zhdukej të sipër, në njëfarë mënyre, ishte boshti i shqiptarisë së këtushme, ngaqë duke mos pranuar assesi të integroheshin në një shoqëri ku të gjithë duhej të ishin të “njëjtë”, ku të gjithë duhej të flisnin një gjuhë, të visheshin njësoj, nuk e mësuan kurrë gjuhën e huaj, nuk u veshën kurrë si “shkinat”, e ruajtën të veçantën në vetvete dhe në ne. Dhe duke flijuar vetveten, ato ndërtuan fortesën ku sot pa frikë nga asimilimi, rriten gjeneratat e reja. Andaj nënat që na rritën neve, janë ato heroinat që pranuan të jetonin të mbyllura në katër muret, duke e kuptuar instinktivisht se jashtë atyre mureve ishte vënë kurthi i asimilimit, duke ia dal kështu të krijonin parakushtet që të vijë dita e sotme, kur ato mure do rrënohen, por muret e vetëdijes do jenë aq të lartë, sa nuk do ketë rrezik që nipërit e tyre të harrojnë se ç’flijim është bërë që ato sot të duken njësoj si të tjerët, por të jenë vetvetja.
* Si do ta përshkruanit sot varfërinë e asaj epoke? Cili ishte ushqimi juaj shpirtëror?
KIM MEHMETI: Ato kohë ishin të varfra, por varfëri e atyre kohëve ishte njësoj e shpërndarë te të gjithë. Andaj edhe ia dolëm ta bartnim. Ato ishin kohë kur të gjithë njësoj nuk kishin as radio, e lë me televizorë. Por, atëherë njerëzit ishin më të përkushtuar në ruajtjen e harmonisë shpirtërore. Për shembull, kurrë si atëherë nuk dëgjohet kënga e grave dhe e vashave. Posa lindte dielli, posa dilte te pusi të mbushte ujë, nëna ime ia thoshte këngës. Kur nuk dëneste, ajo këndonte. Asnjëherë nuk e zbulova as arsyen e pikëllimit të saj, as burimin e haresë që e çonte të këndonte. Shumë nga këngët që këndonte, ajo i trillonte. Këtë e di ngaqë gratë fqinje vinin ta pyesnin për fjalët e këngës që kishin dëgjuar nga ajo, e nëna u thoshte se nuk i kujtoheshin.
Kur shkruanit?
KIM MEHMETI: Gjithmonë kam shkruar vetëm natën. Edhe sa i përket stinëve të vitit, unë shkruaj vetëm dimrit. Asnjëherë dhe asnjë rresht letrar nuk e kam shkruar gjatë stinës së verës. Nuk kam shpjegim për këtë, por e di se gjatë verës më kaplon dëshira për të lexuar, e posa vjen fundi i vjeshtës, më rrëmben vrulli i shkrimit.
A besonit në ato çka shkruanit?
KIM MEHMETI: Shkrimi nuk ka të bëjë me atë sa i besoni, po sa ndjeni nevojë për një zbrazje të tillë. Mbase bëhet falë për nevojë të brendshme, për “sëmundje” të lezetshme nga e cila njeriu nuk don të shërohet. Nuk kam shkruar kurrë pse i besoj asaj që shkruaj, pore kamë shkruar ngaqë ashtu më është shtuar besimi në vetveten.
A ju frikësonte ndonjë gjë…?
KIM MEHMETI: Gjërat që më frikojnë janë jashtë mundësive të mia që të ndikojë në to. Sa herë që vërej shqetësim në fytyrat e njerëzve që i dua, mua më kaplon frika mos vallë kanë ndonjë hall të pazgjidhshëm. Më fikson tmerrësisht vetëdija se për shumëçka në këtë jetë, ne jemi vetëm vëzhgues, se vendimet më domethënëse në këtë jetë lidhur me njerëzit tanë më të afërt, i sjell tjetër kush.
A gjetët përkrahje në shkrimet e para?
KIM MEHMETI: Ngaqë vonë kam filluar të botojë, më shumë se për përkrahjen e të tjerëve, kisha nevojë ta bind vetveten se ka ardhur koha kur emri im mund të qëndrojë në kopertinën e një libri. Pas këtij vendimi, e dija se asgjë më nuk varet nga unë, se bota ime krijuese bëhet pronë e atyre që do shëtisin nëpër të duke lexuar veprat e mia. Dhe e dija se unë jam sundues i shkrimit e lexuesi është perandorë që shijon të shkruarën. E dija se shkrimtari veprës ia jep shpirtin, por lexuesi është ai që asaj i lejon të jetojë. Për fat timin, veprat e mia bëjnë jetë që më bënë të ndjehem mirë.
A jeni penduar për diçka që keni shkruar?
KIM MEHMETI: Sa u përket veprave që kam shkruar deri më tani, unë nga ato ndahem njësoj si nga e kaluara ime. Ato janë pronë e atij në mua që ka qenë dikur e që nuk do jetë kurrë më. Andaj nuk merrem me to, e as bëjë analiza se vallë do mund t’i shkruaja ndryshe. Ky që jam sot nuk ka pse ta shikojë me mendjemadhësi atë të deridjeshmin, e aq më pakë të pendohet për atë që ka bërë Kimi i dikurshëm me tjetër përvojë jetësore e krijuese.
Kontribut apo… Çfarë cilësori do ti vinit shkrimeve të para?
KIM MEHMETI: Shkrimet e para janë më shumë entuziazëm, sinqeritet, instinkt, reflekse, ndjesi… Këto lloj shkrimesh unë në të vërtet asnjëherë nuk i shënova në letër, por i shkruaja në vetvete. Andaj kurrë nuk kam botuar poezi, të cilat i recitoja në vetvete, ngjashëm me këngët që këndonte nëna ime, e që pastaj i harronte, për të trilluar të tjera, që të ketë çka të këndojë. Pastaj erdhi periudha kur fillova të shkruaj tregime, dhe të gjithë ato i kam botuar. Mua as që më kujtohet tregimi i parë që e kam shkruar.
A i kujtoni sot miqtë e fëmijërisë? Janë të njohur, sot, si ju? Çfarë konfidonit me ta?
KIM MEHMETI: Me shokët e fëmijërisë më ndan rrugët e jetës. Shumë i ri u largova nga vendlindja. U ktheva në fshatin e lindjes kur ishte rritur hendeku ndarës mes meje dhe shokëve të fëmijërisë. Për ta unë isha ai i largëti me të cilin ata nuk e dinin çka kishte ndodhur në ndërkohë. Ata kishin ruajtur qetësinë që unë e kisha humbur dhe tani ishte e pamundur çka do qoftë të rilidhej. Por ka diçka që më bënë të ndjehem mirë me vendin ku linda dhe jetojë, e ku kamë pranë njerëzit me të cilët u rrita: për ata unë jam ai Kimi i tyre,e jo ai që e mendojnë dhe e njehin të tjerët. Mua më pëlqen shumë që për ata nuk jam as shkrimtarë, as publicist, as njeri publik, por vetëm njëri si gjithë të tjerët.
Ç’koncept kishit atëherë për miqësinë dhe ç’koncept keni sot?
KIM MEHMETI: Ne kemi njerëz të përcaktuar nga Zoti që t’i duam e të na duan. Por, neve na është dhënë mundësia që këtij rrethi nje
